W normalnych warunkach zęby zbudowane są z bardzo trwałych, twardych tkanek – dzięki temu mogą spełniać swoją podstawową funkcję, jaką jest rozdrabnianie pożywienia. Nie są one jednak niezniszczalne i w wyniku chorób lub wypadków może dojść do ich mechanicznego uszkodzenia – czyli złamania. Na szczęście współczesna technologia stomatologiczna zna kilka sposobów, by zaradzić tego typu problemom.
Kiedy mamy do czynienia ze złamanym zębem?
Podobnie jak w przypadku kości, złamanie zęba oznacza całościowe lub częściowe uszkodzenie wiązań występujących w jego naturalnej strukturze. Do złamania może dojść między innymi w konsekwencji chorób oraz ich leczenia – jeśli pierwotna wytrzymałość zęba nie została odbudowana, są one znacznie bardziej podatne na uszkodzenia. Innym czynnikiem przyczyniającym się do powstawania urazów jest również stres mechaniczny, do którego może dojść w wyniku gwałtownego kontaktu zęba z twardym przedmiotem – ząb może złamać się nie tylko jeśli zostanie uderzony, niekiedy kruszy się nawet podczas jedzenia. Bez interwencji stomatologicznej, złamanie częściowe złamanie może z czasem powiększać się i powodować ból o znacznym nasileniu.
Sposoby rekonstrukcji zęba
Rekonstrukcja, czyli odbudowa zęba wykonywana jest w sytuacji, kiedy złamanie jest zbyt duże, by dało się je zaplombować. Dobór metody rekonstrukcji uzależniony jest przede wszystkim o stopnia uszkodzenia zęba – niektóre złamania mogą mieć charakter bardzo łagodny, w innym może dojść do sporego ubytku tkanki zęba, a także głębokich złamań korony i zwichnięć korzeni. Pozostałe czynniki, które należy brać pod uwagę to między innymi rodzaj złamanego zęba czy też wiek pacjenta. Niezależnie od tych czynników, każdy przypadek złamanego zęba powinien być przedmiotem dokładnej diagnostyki, obejmującej oględziny przy pomocy mikroskopów czy kamer wewnątrzustnych, a także badań RTG, RVG czy CT, pozwalających ocenić stan zęba w jego niewidocznych obszarach.
Rekonstrukcja zęba przy pomocy koron
Korona to jeden z najpowszechniej stosowanych rodzajów protezy stałej. Ma ona postać „czapeczki”, którą umieszcza się na uprzednio oszlifowanym zębie – swoich wyglądem potrafi doskonale imitować naturalny kształt zęba. Szczególnie dotyczy to koron pełnoceramicznych, które mogą być stosowane do odbudowy zębów przednich, jak i tylnych. Innym rodzajem koron są te wykonanie na podbudowie z tytanu – metaliczna płytka jest wyraźnie widoczna na linii styku korony z dziąsłem, dlatego stosuje się je przede wszystkim w przypadku zębów tylnych, które nie są tak dobrze widoczne. Tytan to metal o całkowitej biozgodności i ogromnej odporności na kontakt z różnymi czynnikami chemicznymi – nie uczula posiadacza korony i zachowuje trwałość przez całe lata użytkowania. Podobnym rozwiązaniem są mosty protetyczne, które wykorzystywane są do reperowania znacznych ubytków w uzębieniu. Składają się one z co najmniej dwóch filarów, czyli koron umieszczanych na wcześniej oszlifowanych zębach, oraz jednego lub więcej przęseł, czyli koron wypełniających pełne ubytki zębowe. Korony oraz mosty stosowane są przy dużych złamaniach, w wyniku których zostaje utracona znaczna część zęba lub zębów. Jeśli w wyniku urazu lub choroby zostaje odsłonięta miazga zęba, konieczne jest przeprowadzenie leczenia kanałowego w celu jej usunięcia.
Licówki
Podobnym do koron rozwiązaniem są tak zwane licówki, czyli wykonywane najczęściej z porcelany nakładki, mocowane do zewnętrznej strony zębów. Stosowane zazwyczaj do poprawy wyglądu zębów, mogą być również używane w rekonstrukcji zębów, które uległy częściowemu złamaniu. Podobnie jak w przypadku koron, konieczne jest odpowiednie przygotowanie, czyli delikatne zeszlifowanie jego powierzchni. Następnie pobierany jest wycisk, na podstawie którego wykonywana jest proteza.
Bonding
Zupełnie inną metodą naprawiania ułamanych zębów jest zastosowanie tak zwanego bondingu. Wykorzystuje się w nim kompozyt na bazie żywicy, który wypełnia powstałe w wyniku uszkodzenia ubytki. Metoda ta powszechnie uważana jest za bardzo uniwersalną, można ją stosować w najróżniejszych przypadkach, nie jest również droga. Kompozyt należy jednak stosować wyłącznie na zębach, które nie mają śladów próchnicy. Przed zabiegiem powierzchnia zęba zazwyczaj wymaga pewnego opracowania oraz wytrawienia szkliwa przy pomocy bardzo delikatnego kwasu. Dopiero wtedy możliwe jest wypełnienie ubytków żywicą i nałożenie kompozytu. Jeśli uszkodzenia zęba są bardziej rozległe, metodę tę łączy się z licówkami.
Włókna szklane
Metoda ta polega na wprowadzenia włókna szklanego do kanału zębowego, dzięki czemu ząb zachowuje pełną stabilność. Zęby odbudowane tą metodą zyskują dużą wytrzymałość mechaniczną oraz estetykę. Z drugiej strony włókna szklane nie znajdą zastosowania w wielu przypadkach, między innymi nie używa się ich do odbudowania zębów trzonowych, nie mogą być również stosowane w przypadku pacjentów cierpiących na krzywy zgryz lub zgrzytających zębami. Należy pamiętać ponadto o tym, że po zabiegu odbudowy zęba przy pomocy włókna należy z dużą troską dbać o higienę jamy ustnej.