Wbrew nazwie, która nasuwa dość pozytywne skojarzenia, zęby mądrości mogą stać się bardzo poważnym utrapieniem. Ich wyrzynaniu się, które nierzadko trwa całe lata, często towarzyszą nieprzyjemne objawy. Jednocześnie są to zęby, których – według dużej części specjalistów – w ogóle nie potrzebujemy, dlatego wiele osób podejmuje decyzję o ich usunięciu. Kiedy pojawiają się zęby mądrości i co warto wiedzieć na ich temat?

Czym są zęby mądrości i kiedy się pojawiają?

Zęby mądrości lub po prostu ósemki to potoczne nazwy dla trzecich zębów trzonowych u człowieka. To ostatnie zęby trzonowe, występujące symetryczne w żuchwie i szczęce. Miano „ząb mądrości” nie ma oczywiście nic wspólnego z predyspozycjami intelektualnymi – przyjęło się ono tylko dlatego, że okres wyrzynania się zębów mądrości pokrywa się z czasem wchodzenia człowieka w biologiczną dojrzałość. W większości przypadków pojawiają się w wieku od 17 do 25 lat, zdarza się jednak, że zaczynają się wyrzynać u osób młodszych lub wiele starszych – a niekiedy nie pojawiają się w ogóle.

Jak wyrzynają się zęby mądrości?

Wyrzynaniu się zębów mądrości bardzo często towarzyszy ból, a co więcej proces ten zachodzi etapami – zazwyczaj po kilku-kilkunastu dniach intensywnych dolegliwości następuje okres spokoju, po którym ponownie pojawia się ból. W efekcie pełne wysunięcie się zębów trwa zazwyczaj około trzech lat. Jednakże u wielu osób dochodzi do pewnych nieprawidłowości, takich jak:

• Ząb zatrzymany lub częściowo zatrzymany – w takich przypadkach ząb jest osadzony w kości lecz nie wyrzyna się, jest całkowicie lub częściowo schowany w dziąśle. W takich przypadkach częste są nawracające zapalenia dziąseł.
• Wyrzynanie pod niewłaściwym kątem – oznacza to, że ząb jest ustawiony pionowo lub rośnie w bok, może być widoczny w dziąśle. Tak wyrzynająca się ósemka może wywierać bardzo silny nacisk na sąsiednie zęby, prowadząc do ich stłoczenia i skrzywienia zgryzu.

Częstym problemem z ósemkami, szczególnie tymi, które są jedynie częściowo widoczne w jamie ustnej, jest utrudniona higiena – niedomywanie zębów mądrości sprzyja powstawaniu na nich kamienia nazębnego i rozwojowi próchnicy, co prowadzi do dalszych dolegliwości i problemów zdrowotnych.

Skąd biorą się problemy z zębami

Istnieją różne hipotezy dotyczące tego, dlaczego zęby mądrości są tak kłopotliwe. Najpowszechniejszej stosowanym wyjaśnieniem jest utrata znaczenia ósemek w wyniku zmiany nawyków żywieniowych ludzi. Nasi przodkowie tysiące lat temu żywili się przede wszystkim surowym pokarmem, który wymagał bardzo dokładnego przeżuwania – żucie zaś przyczyniała się do rozwoju kości żuchwowej i szczęki, na których mogły zmieścić się wszystkie zęby. W momencie, kiedy w ludzkiej diecie pojawiły się produkty przetwarzane, np. gotowane mięso i warzywa, przeżucie pokarmu wymagało już mniej wysiłku, co z kolei przełożyło się na nieprawidłowy rozwój kości i brak miejsca dla wszystkich zębów. Ósemki u większości osób nie są niezbędne do prawidłowego przeżuwania, w wielu przypadkach nawet nie biorą w nim udziału. Stąd bardzo często poddawane są ekstrakcji, czyli po prostu usuwane chirurgicznie.

Na czym polega ekstrakcja ósemki?

Usuwanie ósemek szczególnie jest zalecane w przypadkach, kiedy ząb wyrzyna się w sposób nieprawidłowy, uległ zatrzymaniu lub jest przyczyną bólu i innych dolegliwości, takich jak skrzywienie zgryzu. Każdy taki zabieg powinien być poprzedzony konsultacją stomatologiczną oraz dokładnym wywiadem – konieczne jest również wykonanie zdjęcia pantomograficznego. Kiedy wiadomo, w jaki sposób rośnie ząb, można przystąpić do zabiegu. Pierwszym krokiem po znieczuleniu pacjenta jest zerwanie więzadła otaczającego ząb. Następnie ząb zostaje zwichnięty – w tym celu używa stosownych narzędzi, którymi wykonuje się odpowiednie ruchy. W taki sposób ostatecznie doświadczony stomatologii jest w stanie oderwać ząb od kości. Powstały na jego miejscu zębodół jest oczyszczany i zszywany w celu zabezpieczenia przed infekcją. Obowiązkiem pacjenta po zabiegu jest dbanie o ranę, by nie dopuścić do powstania tak zwanego suchego zębodołu, czyli oderwania lub rozpuszczenia skrzepu zębodołu. W tym celu pacjent musi przede wszystkim zrezygnować ze spożywania twardych i ciepłych posiłków oraz dbać o higienę jamy ustnej zgodnie z zaleceniami stomatologa.

Podsumowując – zęby mądrości, choć ich nazwa tego nie sugeruje, potrafią być bardzo problematycznie i przyczyniać się do wielu nieprzyjemnych dolegliwości, w tym krzywego zgryzu czy dojmującego bólu, nie tylko w obrębie jamy ustnej, ale również głowy. Nie oznacza to jedna, że powinno się je z automatu usuwać. Należy pamiętać, że ekstrakcja jest dość poważną ingerencją w ciało, dlatego każdy taki zabieg powinien byś dokładnie skonsultowany. Jeśli po pojawieniu się ósemki nie sprawiają nam już żadnych problemów, nie przyczyniają się do stanów zapalnych, krzywego zgryzu i nie ma problemu z ich higieną, zalecanym rozwiązaniem jest pozostawienie ich.